Begroting 2023: Gemeente Bloemendaal financieel houdbaar?

Op 10 november 2022 is de begroting 2023 behandeld in de raad. De begroting werd met een nipte meerderheid aangenomen. Het college loopt dus over een heel dun koord. De begroting legt de kaders vast voor het financieel bestuur voor 2023 en geeft een doorkijkje naar de jaren tot en met 2026. Hart voor Bloemendaal maakt zich grote zorgen. Het bestuur van Bloemendaal is niet solide. Onze gemeente gaat failliet als het college zo doorgaat met het uitgeven van veel te veel geld. Onze zelfstandigheid staat op het spel en de inwoners betalen straks een dikke rekening. Hieronder leest u de beschouwingen van onze fractievoorzitter Roos, zoals uitgesproken door haar op 10 november jl.

‘Geachte voorzitter,

1. Hoe houden wij Bloemendaal financieel houdbaar? Dat hebben we vastgelegd in een nota Bloemendaal duurzaam financieel houdbaar van 2016. We zijn 6 jaar verder en van continuering van het beleid volgens de nota is geen sprake. Bloemendaal staat er structureel slecht voor. Het schuldniveau en de solvabiliteit hebben zich negatief ontwikkeld. Wij schieten binnenkort door het afgesproken maximale schuldenplafond van 40 miljoen.

2. Omdat de meeste schulden worden gemaakt voor investeringen ligt daar een belangrijke sleutel voor het sturen op een duurzaam schuldniveau. Om oplopende schulden een halt toe te roepen is het nodig dat a) het investeringsniveau wordt teruggebracht, b) een integrale afweging wordt gemaakt welke investeringen worden goedgekeurd. Aan deze twee voorwaarden wordt al jaren niet voldaan.

3. Sinds 2018 waarschuwt Hart voor Bloemendaal voor de financieel desastreuze gevolgen van het IHP. Het Integraal Huisvestingsplan voor scholen in Bloemendaal. Dit werd opgesteld door D66 wethouder Ton van Rijnberk in 2017 maar het is nooit vastgesteld door de raad. De raad heeft budgetrecht. Alleen wordt dat budgetrecht door het college met voeten getreden. Er worden miljoenen uitgegeven zonder onze goedkeuring. Van een integrale afweging zoals afgesproken is geen sprake.

4. Terwijl Van Rijnberk had becijferd dat het huisvesting onderwijs EUR 45 miljoen zou kosten, liet wethouder Heijink voor de verkiezingen al weten dat we het niet gaan redden voor dit bedrag. Hij kwam uit op 60 miljoen. En met de huidige inflatie en rente blijft het daar niet bij. Tijdens ons gesprek met de VVD’ers Van Tienhoven en Werners eind maart dit jaar in het kader van een mogelijke coalitievorming hebben wij gewaarschuwd voor de extreme lastenverhoging als gevolg van de uitgaven voor onderwijshuisvesting. Hart voor Bloemendaal eiste van de VVD een solide, degelijk en financieel houdbaar bestuur. En u raadt het al: naar ons is weer niet geluisterd.

5. Er zijn nog twee andere redenen waarom wij zeer bezorgd zijn. (1) De kapitaallasten van het extreem hoge investeringsniveau maken de ruimte voor nieuw beleid kleiner en (2) De belastingcapaciteit moet worden gebruikt om inwoners een hogere OZB op te leggen. Dat is precies wat het college voorstelt: een extreme belastingverhoging van 25%. Op blz. 101 van de begroting 2023 staat dat belastingverhogingen onvermijdelijk zijn, ook in de toekomst. We spreken dus over een structurele lastenverzwaring waarvan de VVD altijd heeft beweerd dat die een gruwel zijn. Waarom doet de VVD er dan niets aan?

6. Wij zien ook dat de normering van de gemeenteraad waarbij gestreefd wordt naar een solvabiliteit van 50% niet wordt gehaald. Kijken we naar de periode na 2026 dan zal de totale schuldpositie stijgen van 65 miljoen naar 80 miljoen in 2034.

7. Hoe is het mogelijk dat de VVD-wethouder van financiën dit laat gebeuren? Onder wethouder Heijink is het financiële huishoudboekje van Bloemendaal compleet ontspoord. Daarbij valt ons op dat wethouder Heijink standaard carte blanche geeft aan D66 maar onze inwoners betalen de rekening. Bloemendaal heeft dringend behoefte aan een solide wethouder van financiën, niet iemand met een gat in zijn hand die geheime deals sluit.

8. Een volgend punt van grote zorg is de rentelast. De huidige rente is geen 1,25% zoals de begroting doet voorkomen. De ontwikkeling van de rentetarieven op de geld- en kapitaalmarkt wordt door onze fractie met argusogen gevolgd. Straks betalen we ruim 3 miljoen aan rente per jaar. Ook dat bedrag moeten we lenen. En ook over die lening moet rente worden betaald. Enz. Een neerwaartse spiraal in een bodemloze put.

9. Wij hebben samen met GroenLinks twee amendementen en een brede motie ingediend om een pas op de plaats te maken voor de miljoeneninvestering in het onderwijs. De amendementen zien op de Hartenlustmavo en de Montessori VMBO. Niet omdat we geen ogen en oren hebben voor het Haarlemse schoolbestuur Dunamare. Wel omdat wij vinden dat een fundamentele herbezinning over wat noodzakelijk is en wat niet, essentieel en urgent is. Daar komt bij dat er ook geld moet overblijven voor de basisscholen zoals met name de BSV en de Theresiaschool in Bloemendaal. Wij moeten dus temporiseren, rationaliseren en de schuld beheersbaar houden. Als dat nog lukt.

10. Een ander amendement betreft het beperken van uitgaven voor extra formatie. We hebben gezien hoe de post ‘overhead’ binnen het bestuur (programma 0) zich heeft ontwikkeld de afgelopen jaren. Werd in de begroting van 2022 nog uitgegaan van 14 miljoen voor bestuur, in de herziene cijfers is dat gestegen naar 16 miljoen. Voor 2023 stond de teller aanvankelijk op 15 miljoen maar wordt nu al gesproken over 16,5 miljoen. Tel daar de nieuwe voorstellen van afgerond 1,2 miljoen bij op en we zitten op 17,7 miljoen. In drie jaar tijd dus van 14 naar bijna 18 miljoen. € 4 miljoen! Waar ging het mis en wat is de rol van de wethouder van financiën?

11. VVD-raadslid van Tienhoven sprak afgelopen week in het Haarlems Dagblad over de ‘knoppen waaraan de gemeente kan draaien’. De enige knoppen die de VVD kan verzinnen is lastenverzwaring voor de burgers: parkeerbelasting omhoog met ruim 30% en idem de toeristenbelasting. Dit is een lapmiddel. Het is geen structurele oplossing voor de oplopende financiële problemen en bovendien is de uitkomst hoogst onzeker. Uit onze berekening volgt dat de opbrengst een schot in het duister is. Onze berekeningen hebben wij aan u toegestuurd. Bovendien is het een misvatting te denken dat burgers het gaan betalen. Er zit een rauw randje aan deze knoppen. Een strandbezoek wordt straks een kwestie van luxe. Wie geld genoeg heeft kan daar een dagje doorbrengen. Maar wie krap bij kas zit, kan alleen nog naar het strand in Bloemendaal op de fiets of naar Zandvoort met de trein. Wij vinden dat het strand er is voor iedereen. Voor jong en oud, rijk en arm, fit of met een beperking. Aan die knoppen gaat Hart voor Bloemendaal niet draaien.

12. Als laatste dienen wij een amendement in over speelplaatsen in Overveen. Voordat we de speelplaats aan de Prins Hendriklaan gaan verkleinen, moet de D66 wethouder eerst met een goed doortimmerd plan met duidelijke kaders komen voor speelplaatsen in Overveen. Dat geldt ook voor het plan voor een voetbalkooi bij Oldenhove. En wij willen participatie daarover. Alleen informatie is te kort door de bocht.

13. Hoe zien wij de toekomst van Bloemendaal? In de begroting staat: Na de gemeenteraadsverkiezingen en coalitievorming wordt een nieuw collegeprogramma 2022 – 2025 opgesteld. Hart voor Bloemendaal vraagt: waar is dat collegeprogramma? Wij weten niet waar het college naar toe wil, wat de kosten zijn en hoe we daar als raad aan kunnen schaven of bijsturen. In feite opereert dit college als een schip zonder kompas in onbekend vaarwater terwijl de kapitein knoppen bedient die niet functioneren. Het is tekenend dat mevrouw Gamri van de PvdA met slechts 1 zetel in deze raad, in de krant laat optekenen. Dat er maar 5% in de vrije sector gebouwd mag worden in Bloemendaal. Is dat een collegestandpunt? Wordt dat echt onderschreven door VVD en D66 of valt dit in de categorie ‘iedereen roept maar wat’? Wij willen vanavond horen wat de VVD en D66 hiervan vinden en hoe ze het programma van mevrouw Gamri gaan uitvoeren.

Voorzitter, wij eindigen ons betoog met een quote van Ronald Reagan die helaas van toepassing is op de begroting 2023:

And I have to point out that government doesn’t tax to get the money it needs, government always needs the money it gets.

Hart voor Bloemendaal blijft doen wat wij altijd hebben gedaan:
opkomen voor de belangen onze inwoners.’

Marielys Roos

Fractievoorzitter Hart voor Bloemendaal

Laatste nieuws: